مسجدی دیکانستراکشن و با مفهوم در تهران

مسجد امام رضا (ع)، با یک معماری متفاوت

در تقاطع خیابان انقلاب اسلامی با خیابان شهید نامجوی تهران

در معماری مسجد امام رضا (ع)، علی‌رغم تفاوت بنیادی فرم آن با معماری متعارف مساجد کشور، از برخی عناصر معماری ایرانی، همچون گودال باغچه، گره‌چینی و آب و نیز از برخی نمادها، مثل عدد 8 (اشاره به امام رضا (ع)، امام هشتم شیعیان) در قطعه‌بندی بنا، استفاده شده است.

نقدی بر بازسازی و نگهداری آثار باستانی خوزستان

دکتر محمود دهقانی

پس از آن که با دسته‌ای از دوستداران دانشنامه "ایرانیکا" توانستیم از دکتر "خاویر آلبارز-مون" استاد باستان‌شناس دانشگاه سیدنی، برای سخنرانی در سالن دانشگاه دعوت کنیم، در مورد تاریخ ایلام که رشته تخصصی اوست سخنرانی مبسوطی با نمایش اسلاید و فیلم برگزار نمود. ایشان چند بار به ایران سفر کرده و مدتی را در خوزستان، ایذه و ممسنی برای پژوهش به سر برده است. پس از سخنرانی بر سر میز شام به من که راهی ایران بودم توصیه‌اش این  شد تا از آثار باستانی خوزستان به‌ویژه معماری منحصربه‌فرد زیگورات چغازنبیل که رشته تخصصی او در باستان‌شناسی است بازدید کنم. تاکید و سخنرانی ایشان من را بیشتر به وسوسه انداخت و در تیرماه گرم تابستان، در هوای تب‌دار و شرجی به اهواز رسیدم. مشکل عمده‌ای که من در هنگام سفر به ایران شاهد آن بوده‌ام، گرما و سرما نیست بلکه، نبود نظم و تاخیرهای حوصله سوز در امور هوایی و زمینی است و بر این باورم که تا این مهم به سرانجام نرسد امور گردشگری در ایران پایش لنگ است و ره به جایی نخواهد برد.

سومین مراسم شب معمار

بررسی زمینه های اجتماعی در معماری و شهرسازی ایران

( بخش دوم 1357ـ1320 )

شامل سخنرانی ، نمایش فیلم ، گفتگو روز دوشنبه بیست و پنجم مهرماه 1390 از ساعت 17 الی 20 در خانه ی هنرمندان ایران ـ تالار استاد جلیل شهناز ( بتهون سابق ) برگزار می شود در این مراسم آقایان دکتر پرویزپیران در مورد جامعه شناسی شهری ایران ، دکتر سیدمحسن حبیبی در مورد شهرسازی ایران ، دکتر وحید قبادیان در مورد معماری ایران و مهندس کاوه خورابه در مورد موسیقی ایران در مقطع زمانی 1357ـ1320 سخنرانی خواهند نمود. ضمناٌ علاوه بر سخنرانان ذکرشده آقایان دکتر ایرج اعتصام ، دکتر سیروس باور و دکتر اسکندر مختاری در جلسه گفتگو شرکت خواهند داشت . گروه معماران جوان بنیاد معماری میرمیران از تمامی معماران و شهرسازان ، دانشجویان معماری و شهرسازی و سایر علاقمندان دعوت بعمل می آورد تا در این مراسم شرکت فرمایند. آدرس : خیابان طالقانی ، بعداز خیابان ایرانشهر ، خیابان موسوی شمالی ، باغ هنر خانه ی هنرمندان ایران تالار استاد جلیل شهناز

هنر معماری و بازارها

بازار در زبان پهلوی «واکار» و «وازار» آمده و به معنای محل داد و ستد و اجتماع است. بازار در تمدن ایران و جهان سابقه چند هزار ساله دارد.
از همان هنگام که انسان موفق به تولید محصول بیشتر از نیاز خود گردید و به فکر مبادله آن با دیگر محصولات و تولیدات مورد نیاز خود افتاد، مراحل شکل گیری بازار آغاز شد. برای این منظور ابتدا فضاهای بازی در مجاورت روستاهای بزرگ به این کار اختصاص دادند که در فصولی از سال و به تدریج در روزهایی از هفته، محل اجتماع، داد و ستد و مبادله منطقه می شد. سپس با گسترش جوامع و مبادلات، زمان، مکان، شکل و ساختار آن نیز دچار تغییرات و تحولات تکاملی گردید و به تدریج از حالت موقت به دایمی و از وضعیت فاقد سرپناه و معماری به ساختارهای معماری متشکل و دایمی تبدیل گردید.
در دوران اسلامی، شهرنشینی گسترش یافت و بسیاری از شهرهای کوچک قدیمی توسعه یافتند و شماری شهر جدید در برخی نواحی کشور به ویژه در نواحی مرزی یا ارتباطی ساخته شد. در بعضی از شهرهای جدید مانند کوفه و بصره، فضایی باز برای بازار در نظر گرفتند که فروشندگان و کسبه، ابتدای روز به آنجا می رفتند و بساط خود را در هر جا که می یافتند پهن می کردند و تا هنگام شب می توانستند در آنجا باشند. به عبارت دیگر، فضایی به عنوان بازارگاه در نظر گرفته می شد که جای ثابتی برای افراد وجود نداشت، اما به تدریج و پس از گسترش یافتن این شهرها، کم کم فضاهایی به صورت دکان های ساخته شده در بازار بنا گردید و بازاری دائمی در بخشی از شهر شکل گرفت. 

اطلاعاتی در مورد فرهنگسرای نیاوران

فرهنگسرای‌ نیاوران در سال 1356 ، با مساحت 25000 مترمربع ساخته و افتتاح شد. کامران دیبا معمار و طراح فضای فرهنگسرا‌ بوده که هم‌زمان موزه هنرهای معاصر و پارک شفق را نیز طراحی و اجرا کرده است‌.
ساختمان فرهنگسرای نیاوران در بخش جنوب غربی بستر طرح واقع شده و ترکیبی از اجزاء مختلف است که به گرد حیاط مربع شکلی انتظام یافته اند و حجم نعلی شکلی دارد.
 حجم کلی بنا با با ارتفاعی حدود 2 طبقه دیده می شود و تمامی اجزاء محموعه دارای ارتفاع تقریبا یکسانی هستند. ضخامت حجم ساختمان در همه جا یکسان نیست، به این دلیل حجم را نیمه منظم و گوناگون می یابیم. در حقیقت ساختمان فرهنگسرا از کنار هم نشستن احجام کامل و منفرد به وجود آمده است، این احجام در یکدیگر حل نشده اند تا کل واحدی را بسازند، بلکه در کنار هم نشسته اند، در بعضی مواقع گویی احجام با هم برخورد کرده اند و مجموعه ای را فراهم ساخته اند. تفاوت طراحی نما در آن ها نیز به گونه گونی و استقلال آنها از یکدیگر کمک می کند. این گونه گونی و تنوع، فرهنگسرا را نه به شکل یک بنا، که به صورت مجموعه ای از بناها و حیاط آن را به صورت مرکز محله ای کوچک جلوه می دهد.

نوسازی غیرعلمی شیراز و ریشه‌کنی بافت تاریخی

محمد منصور فلامکی مدرس رشته‌ی مرمت بناها و شهرهای تاریخی با انتقاد از نحوه‌ی اجرای طرح توسعه‌ی حرم شاهچراغ و طرح‌های مرمت شهری، گفت: از آنجایی که فرهنگ ما به شاخص‌های مکانی وابسته است، نوسازی‌های غیرعلمی در شهر شیراز سبب ریشه‌کنی بافت تاریخی می‌شود.

الموت پس از زلزله و تغییرات فرهنگی

مقدمه- "مسکن" و "توریسم"،دو بهانه ای است که به واسطه ان باب صحبت با علی حیاتی را باز می کنم،کسی که من او را "یک مردم شناس تجربی منطقه الموت" می نامم ولی خودش اینگونه خودش را معرفی می کند:"من علی هستم،علی حیاتی؛متولد روستای اوان،بزرگ شده روستای اوان،مقیم روستای اوان.تالیفاتی در خصوص منطقه الموت دارم و هم اکنون نیز کنار دریاچه در دفتر پژوهشی کوچک خودم کار می کنم و گاهی هم به عنوان راهنمای تور با گردشگران همراه می شوم." این روزها و در محافل اکادمیک بسیار از ضرورت توجه به "فرهنگ" در فرآیند "توسعه" صحبت می شود،مسئله ای که متاسفانه هنوز قابل قبول بسیاری از مهندسان و شهرسازان نیست و به همین دلیل پروژه های توسعه ای اغلب با شکست مواجه می شوند.نمونه بارز این بی توجهی،ساخت خانه های جدید در الموت پس از زلزله است که در این مجال و از قول یک پژوهشگر بومی به بررسی برخی ابعاد و تبعات ان می پردازیم.خواندن این مصاحبه برای مهندسان ساختمان خالی از لطف نخواهد بود.

خوب،شروع کنید.

قنات ،تکنولوژِی ایرانی

حرف اول- آیا تکرار مدام یک عنصر در یک کلیت،امری اتفاقی و بی معناست؟
"از آب گل آلود ماهی می گیره،آب نمی بینه وگرنه شناگر ماهریه،آب رفته به جوی برنمی گرده، آب ها از آسیاب افتاده، جایی نمی خوابه که زیرش آب بره،آب زیر کاهه،از آب آب تکان نخورد،طرف آب به آب شده ،به آب نرسیده لباسش رو درمیاره،با آبکش آب میاره،آب از دستش نمی چکه،از آب کره می گیره،پوستش آب انداخته، دست و روش را با آب آلوچه شسته،آب را آب می کشه،آب که از سرگذشت چه یک وجب چه صد وجب،مثل آب می ره اما مثل ریگ زمینه..."

اینکه فرهنگ ایرانی برای بیان مسائل و نقدهای خود تا این حد از آب استفاده می کند به چه معناست؟ انسان شناسان معتقدند تمام تکرارها در یک فرهنگ، معنی دار بوده و باید فهمیده شود.آب در اسطوره های ما به شکل آناهیتا،الهه آب جلوه گر می شود.در مذهب ما و واقعه عاشورا تاکید خاصی بر آن و تشنگی یاران حسین می گردد.نظریه استبداد شرقی،ایجاد حکومت های مستبد در تاریخ ایران را نیز به همین بحث بی آبی و ضرورت استخراج،انتقال و مدیریت تقسیم آن ربط می دهد.رد پای آب را در جای جای فرهنگ ایرانی می توان جستجو کرد،از جمله آنها شیوه های مختلفی است که مردم این دیار برای جمع آوری و مصرف آن اندیشیده اند.
این "نظام های سنتی آبیاری" حاصل سال ها فکر و تجربه ایرانیان و نیز جزء دارایی های فرهنگی امروز ماست.حفر چاه،آبیاری های موسوم به استخری،کوزه ای و... همه از جمله این شیوه هاست ولی اعجاب انگیزترین،پیچیده ترین و پرکاربردترین آنها "قنات" است؛یک تکنولوژِی ایرانی در زمینه استخراج آب که پس از ورود اسلام و آشنایی اعراب با آن،ابتدا وارد شمال آفریقا شده و از آنجا به سایر کشورهای منطقه اشاعه می یابد.این مقاله قصد معرفی این سرمایه فرهنگی ایران زمین را به واسطه تحقیقات دکتر جواد صفی نژاد دارد.

بازتاب مقاله قلعه تاریخی هرمز در خلیج فارس

در پی انتشار مطلب قلعه تاریخی هرمز در خلیج فارس ، از جناب آقای دکتر دهقانی پیامی دریافت کردم که در ذیل مطالعه خواهید کرد.

همچنین از سوی خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) پیامی دریافت شد که متن خبر رو در لینک داده شده میتوانید بخوانید ، که البته در همین مطلب هم اشاره ای به خبر مربوطه شده است

______________________________

با درود به محمد منفرد عزیز. این مقاله در سایت ها،  وبلاگ  ها ، نشریات  و رادیوهای زیر به چاپ رسیدو پژواک داده شد:
سایت ایران نامه دکتر شاهین سپنتا اصفهان:
http://drshahinsepanta.blogsky.com/1389/11/14/post-532/
هفته نامه نسیم جنوب بوشهر:
http://www.nasimjonoub.com/articles/article.asp?id=12928
وبلاگ مصطفی دهقان جزیره خارگ:
http://www.icarius.blogfa.com/post-38.aspx
سایت معماری . محمد منفرد تهران:
http://www.memarbashi.blogsky.com/1389/11/26/post-622/
سایت ملی مذهبی های ایران:
http://www.mellimazhabi.org/news/012011news/2901romoz.htm
وبلاگ بابک دهقانی دانشگاهی بوشهری:
http://tarikhtheater.blogfa.com/post-116.aspx
رادیوهای فارسی در سیدنی. آلمان، هلند و امریکا.
در نشریات و رادیوهای مختلف دیگری پژواک داشته که متاسفانه دسترسی به آدرس ها برایم فراهم نشد و نادیده از همه عزیزان دلسوز فرهنگ و تاریخ سپاسگزارم.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

با درود به آقای منفرد عزیز در پی انتشار مقاله قلعه هرمز در خلیج فارس آقای دکتر دشتی زاده رئیس میراث فرهنگی منطقه آزاد قشم مصاحبه خبر گزاری ایرانا را برایم با ایمیل فرستاده اند که تقدیم می شود:
پژوهش های باستانشناسی قشم حاکمیت علمی ایران بر خلیج فارس را مستندتر می کند
قشم _ رییس اداره میراث فرهنگی سازمان منطقه آزاد قشم گفت: قطعا توجه جدی به انجام پژوهش های باستانشناسی در جزیره قشم موضوع حاکمیت علمی ایران بر خلیج همیشه فارس را مستندتر می کند.
'عبدالرضا دشتی زاده'عصر شنبه در گفت وگو با ایرنا افزود: جزیره قشم به دلیل دارا بودن دشت های ساحلی و میانکوهی و شرایط زیستی متنوع و همچنین قرار گرفتن این سرزمین در میان جزایر لارک، هنگام و هرمز از اهمیت مهم تاریخی برخوردار است که نقش این جزیره را به عنوان یک مرکز مسلط بر تنگه هرمز و جزایر یاد شده متجلی می سازد.
به گفته وی، هرگونه عملیات پژوهشی و اجرایی در جنبه های مختلف مدیریت میراث فرهنگی شامل (باستانشناسی و علوم میان رشته ای، مرمت و ساماندهی آثار تاریخی، ایجاد موزه و همچنین برنامه های فرهنگی _ آموزشی) ارتباط مستقیم با پاسداشت میراث مادی و معنوی خلیج فارس دارد.

اصفهان برای تبدیل شدن به پایتخت فرهنگی خاورمیانه مهیاست

 Isfahan to become the cultural capital of the Middle East dear

برخی فعالان میراث فرهنگی اصفهان مهمترین چالشهای پیش روی این شهر تاریخی را قطار شهری، بی توجهی به میراث فرهنگی و هویت تاریخی آن دانسته و تاکید دارند اصفهان به دلیل زیرساختهای مناسب فرهنگی و تاریخی‌‌ قابلیت تبدیل شدن به پایتخت فرهنگی خاورمیانه را دارد.
به گزارش خبرنگار مهر، استاد تاریخ دانشگاه اصفهان مهمترین چالش پیش روی اصفهان را قطار شهری و گذر خط شرقی - غربی مترو از زیر میدان نقش جهان دانست و گفت: نباید منتظر بمانیم تا همان مشکلاتی که خط شمالی – جنوبی برای اصفهان و آثار تاریخی آن ایجاد کرد دوباره با احداث خط شرقی – غربی برای میدان نقش جهان ایجاد شود.
رضا عبدالهی ادامه داد: یکی دیگر از چالش‌های پیش روی شهر اصفهان، نجات تپه تاریخی اشرف است به خصوص آن بخشی که امروزه زیر خیابان مشتاق قرار گرفته است.
این استاد تاریخ دانشگاه اصفهان بیان کرد: کاوش‌ها باید در زیر خیابان مشتاق ادامه پیدا کند و حتی اگر لازم باشد یک راه کارشناسی باید یافت تا آثار تپه موجود در زیر خیابان حفظ شود.

فرهنگسرای نیاوران

Niavaran Cultural

احداث نخستین مجتمع گردشگری جهان اسلام

Construction of the Muslim world's first Integrated Tourism

نخستین مجتمع گردشگری جهان با معماری اسلامی تا سال 2012 در اردن به بهره‌برداری می‌رسد.

سرمایه‌گذارانی از کشور اردن قصد دارند تا در آینده نزدیک نخستین مجتمع گردشگری جهان را با الهام از معماری اسلامی در این کشور احداث کنند. به گزارش ترید عربیا، این مجتمع گردشگری که البحیرا نام دارد، یکی از زیباترین و مدرنترین مجتمع‌های گردشگری جهان خواهد بود که در کنار، دریای مرده، یکی از جاذبه‌های برتر گردشگری اردن احداث خواهد شد.
برطبق اعلام مسوولان اجرای این پروژه، احداث مجتمع گردشگری البحیرا در ماه آتی میلادی با هزینه‌ای بالغ با 100 میلیون دلار در زمینی به مساحت 218 هزار متر مربع آغاز شده و دارای 1000 اتاق و دیگر امکانات مدرن رفاهی خواهد بود. وی همچنین اعلام کرد که فاز اول مجتمع گردشگری البحیرا در اوایل سال 2012 پذیرای میهمانان خواهد بود.
کمتر از یک ماه قبل نیز اعلام شد که در آینده نزدیک، فاز نخست پروژه احداث یک مجتمع گردشگری مدرن 10میلیارد دلاری در سواحل دریای سرخ کشور اردن توسط یک سرمایه‌گذار اماراتی آغاز خواهد شد که با راه‌اندازی کامل آن در سال 2013 ، برای 15 هزار نفر شغل ایجاد می‌شود. کشور اردن یکی از کشورهای موفق جهان در جذب گردشگر محسوب می‌شود، هرچند که تابه‌حال اقدامات جدی برای توسعه گردشگری دریایی در اردن صورت گرفته و مقصد بخش اعظم گردشگرانی که این کشور سفر می‌کنند، جاذبه‌های تاریخی اردن است.
در سال‌های اخیر، شهرهای مختلف کشور اردن، به ویژه شهر امان مقصد گردشگرانی از سراسر جهان، به خصوص گردشگرانی بود که برای خرید سوغات به فروشگاه‌های مختلف این شهر سر می‌زدند و برای دیدن آمفی‌تئاتر این شهر لحظه‌شماری می‌کنند. دولت اردن از مدت‌ها پیش، پروژه‌های زیادی را برای جذب گردشگر آغاز کرده که از آن جمله به تبلیغ در شبکه‌های تلویزیونی جهانی، احداث شهرک گردشگری و توسعه‌ی فرودگاه می‌توان اشاره کرد. اردن حدود پنج میلیون و 600 هزار نفر جمعیت دارد و بخش اعظم نیروی کار آن از طریق منافع حاصل از صنعت گردشگری امرار معاش می‌کنند.