«داراب دیبا» مدرس معماری، در گفتوگو با خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا) با اشاره به غیر عملی بودن معماری اسلامی، تاکید کرد: «...امروز بهجای معماری اسلامی میتوانیم بگوییم معماری معاصر جوامع مسلمان یا معماری کشورهای اسلامی ولی آوردن قید اسلامی به معماری حالت سیاسی و تاریخی به این مقوله میدهد. به اعتقاد این طراح، بهروزشدن معماری اسلامی امری لازم است و عملیشدن آن با مشکلاتی که وجود دارد تقریباً غیرممکن است...».
وی در ادامه معماری اسلامی را به لحاظ تاریخی اصیل دانست و افزود: ما مفاهیم فرهنگی را پاس میداریم، با این حال نباید به مقوله معماری با تعصب نگاه کرد. معماری ما باید منطبق با جهانیشدن و زمان معاصر باشد.... در محافل بینالمللی آوردن جمله معماری اسلامی یک رابطه قدیمی را به ذهن متبادر میکند. از دید منتقدان وقتی میگوییم معماری اسلامی نگاهی به معماری کلاسیک و تاریخی است نه معماری امروز.
وی در ادامه تصریح کرد: کشوری که از تحولات جهانی دور بماند، مجبور است زیر پوشش استعمار جهانی قرار گیرد. باید تمام رویکردهای جدید وارد زندگی ما شود. ارزشهایی است که میراث ما است و ایرانیها آنها را پاس میدارند و در قلبشان وجود دارد ولی معنا ندارد همه چیز مثل گذشته باشد.
استاد مدعو دانشگاه(M.I.T) هاروارد امریکا روند بازگشت به معماری اسلامی را یک رفتار و کنش سیاسی قلمداد کرد و بیان داشت: این رویکرد یک رویکرد هنری، فرهنگی نیست. ما معماری داریم و فرهنگ فلسفی - دینی داریم که اساس آن اسلام است. پایبند معرفت و حکمت یا به عبارتی فلسفه اسلامی هستیم ولی وقتی آن را در الگوی معماری میبریم احتیاج به آزادی داریم. آزادی این است که معمار بتواند ترجمه مفاهیمی که در قلب ما وجود دارد را به هر رنگ و فرمی تبدیل کند، چنانچه وقتی مردم آن را نگاه میکنند بتوانند غنای سرزمین خود را در آن پیدا کنند. البته این کار هوش و ذوق فوقالعاده میخواهد. معمولاً آدمهایی که این ذوق سرشار را ندارند به کار ساده کپیکاری روی میآورند.
استاد مدعو دانشکده هنرهای زیبای پاریس(بوزار) در ادامه تاکید کرد: یک آدم هوشیار باید بداند چه چیزهایی از فرهنگ خود را به صورت انتزاعی و شکلی در کالبدی که میسازد درست کند. رابطه دنیای زمینی و آسمانی در میدان و بازار امام و مسجد امام در اصفهان دیده میشود. ما این مفاهیم کلی را که مفاهیمی، ازلی فکری است، میگیریم و در هندسه، سلسلهمراتب فضاها، کوتاهی و بلندی سقفها، چگونگی واردشدن در اتاقها تمامی این اصول را که برآمده از این فکر ازلی است به کارمیبندیم.