مارسل دوشان ایران درگذشت

«سیدهادی میرمیران» ظهر امروز پس از گذران یک هفته بی‌هوشی، در بیمارستانی در آلمان درگذشت.
به گزارش خبرنگار بخش هنرهای تجسمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، این هنرمند معمار و شهرساز که از 16 فروردین‌ماه به آلمان سفر کرده بود تا از نا‌حیه‌ی ستون فقرات مورد عمل جراحی قرار گیرد، ظهر امروز در فرانکفورت درگذشت.
پیکر این معمار ایرانی که سال‌هاست به‌خاطر توده‌یی در ناحیه‌ی کلیه قادر نبود بدون عصا و ویلچر راه برود، روز جمعه ازسوی سفارت جمهوری اسلامی ایران در آلمان به تهران بازگردانده خواهد شد.
میرمیران مشاور مادر شهر بم - پس از زلزله - بود، تا همین روزهای آخر طرح توسعه بارگاه شاه‌چراغ روی میز کارش پهن می‌شد و بازسازی محوطه ارگ کریم‌خانی شیراز را در دست کار داشت.
سیدهادی میرمیران 36 سال زندگی حرفه‌یی خود را پس از فراغت از تحصیل در دانشگاه تهران، برای تدریس معماری در دانشگاه‌های علم و صنعت ایران، شیراز، همدان و تهران و طراحی و اجرای پروژه‌های صنعتی و معماری صرف کرده بود و به‌رغم سال‌ها بیماری، محل زندگی‌اش را همان اتاق کارش انتخاب کرده و تا روزهای آخر حیاتش به مدیرت اجرایی و طراحی معماری و شهرسازی مشغول بود.
ازجمله فعالیت‌های وی که عنوان مارسل دوشان ایران به او اطلاق می‌شد، به ارایه‌ی طرح‌هایی چون طراحی مجموعه‌ی بهارستان واقع در میدان بهارستان تهران، ساختمان کانون وکلای دادگستری مرکز، سرکنسول‌گری ایران در فرانکفورت و نیز طرح احیای مجموعه‌ی کریم‌خان می‌توان اشاره کرد.
وی آخرین نشان افتخارش را از دستان سیدمحمد خاتمی گرفته بود.
سخنانی از هادی میرمیران:
هادی میرمیران:
«خاتمی» فرهنگ را چاشنی سیاست داخلی و دیپلماسی خارجی کشور کرد
سیدهادی میرمیران معتقد است: خاتمی به لحاظ دانش، تفکر و عمل، یک انسان فرهنگی برجسته است.
این مدرس دانشگاه و معمار برجسته‌ی کشور در گفت‌وگویی با خبرنگار بخش هنرهای تجسمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، از طرح بحث گفت‌وگوی تمدن‌ها توسط سیدمحمد خاتمی یاد کرد و آن‌را داری جنبه‌ی قوی در مقیاس جهانی دانست.
وی افزود: طرح بحث جامعه‌ی مدنی نیز از سوی ایشان، از یک زاویه، دارای جنبه فرهنگی مهمی به حساب می‌آید؛ چراکه در چنین جامعه‌ای، زمینه‌ی رشد فرهنگی، به‌مراتب فراهم‌تر است؛ در سخنرانی‌ها و ملاقات‌های داخلی و خارجی ایشان هم رد پای یک دید فرهنگی را می‌توان احساس کرد .
به گمان این طراح و معمار برجسته‌ی کشور، خاتمی در طول هشت سال ریاست جمهوری خود، به‌نوعی، چاشنی فرهنگ را در سیاست داخلی و دیپلماسی خارجی کشور وارد کرد.
میرمیران با استناد به پی‌گیری دیدگاه‌های فرهنگی ازسوی خاتمی، به‌عنوان نمونه، به اجرای دو برنامه در دو وزارت‌خانه‌ی مسکن و شهرسازی و امور خارجه اشاره کرد و متذکر شد: در وزارت مسکن و شهرسازی، در بازسازی شهر زلزله‌زده‌ی بم، به حفظ هویت و فرهنگ معماری و شهرسازی بم اهمیت زیادی داده شد و در وزارت امور خارجه نیز در برنامه‌ریزی، طراحی و ساخت دفاتر نمایندگی ایران در خارج از کشور، به انعکاس صحیح اصول و مبانی فرهنگ و معماری ایران در این بناها، توجه جدی صورت پذیرفت.
میرمیران که به وی "مارسل‌دوشان" ایران نیز عنوان داده‌اند و چند ماه پیش نشان درجه‌ی یک فرهنگی را دریافت کرده است، تصریح کرد: پی‌گیری ایجاد مراکز فرهنگی که نمونه‌ی شاخص آن ساختمان جدید کتابخانه‌ی ملی ایران است، گسترش نشریات و بالا رفتن سطح آزادی بیان در آن‌ها، تجلیل و تقدیر بیشتر از هنرمندان و دیگر شخصیت‌های فرهنگی، توسعه و پشتیبانی از مراکز فرهنگی مانند خانه‌ی هنرمندان اسران و پشتیبانی از برنامه‌های متنوع فرهنگی و هنری کشور، از دیگر اثرات دیگاه فرهنگی ایشان است.
هادی میرمیران:
اگر از معماری امروز جهان استفاده نکنیم، از قافله‌ی تمدن عقب مانده‌ایم
چند پله کوتاه بالا و پایین و مسیر طرح و ماکت و پلات‌های معماری، و بعد اتاقی در انتهای راهرو که دختر عشایر با چارقدی سرخ و با چشم‌هایی زنده اما غمگین، از میان قاب نگاهت می‌کند، اتاقی پاک و مختصر، میز کار، خط‌ کش، شابلن، مداد و انبوهی کتاب معماری و شعر، در گوشه‌ای دیگر تخت استراحت استاد.
روی میز کار نقشه‌ای پهن است و جای دست‌هایی مشغول به کار و سرانگشتانی توانا که او را جزو برجسته‌ترین معماران ایران کرد. اینجا اتاق کار و زندگی «هادی میرمیران» است.
به گفته‌ی خیلی‌ها او مارسل دوشان ایران است. تصاویر ماکت‌های ساختمان‌های اجرا شده و نشده، خود حاکی از این مدعاست.
سال‌های 1345، 46 و 47، آن روزهایی که مهندس هوشنگ سیحون رییس دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و ‌به هر بهانه‌ای دانشجویان را جریمه و وادارشان می‌کرد تا معماری ایران را بشناسند، دانشجویان را مجاب به رلوه - اندازه‌گیری و تهیه نقشه - از بناهای معماری می‌کرد؛ از قره‌کلیسای ماکو، کلیسای جلفا گرفته تا ارگ علیشاه و ...؛
مسجد عالی‌قاپوی اصفهان نصیب میرمیران شد.
طرح‌های فانتزی، تخیلی و ایده‌های بلندپروازانه‌ی او را سال پایینی‌های دانشکده به‌خوبی به یاد دارند.
دانشجویی که بیشترین مدال، نشان و جایزه‌ی دانشکده را از آن خود می‌کرد.
سال 1347 و پس از پایان تحصیل، فعالیت حرفه‌یی‌اش را آغاز کرد و با تاسیس شرکت ملی ذوب آهن ایران - اصفهان، 10 سال مسؤول کارگاه معماری و آتلیه‌ی طراحی معماری و شهرسازی این شرکت شد.
پس از انقلاب وزیر مسکن و شهرسازی وقت - مهندس سراج‌الدین کازرونی - از هادی میرمیران کمک گرفت و طرح جامع منطقه و شهر اصفهان را به او سپرد. او شهر جدید بهارستان را طراحی کرد.
میدان کهنه‌ی محل زندگی کلمیان اصفهان، حوالی مسجد جامع بود، میرمیران طرحی جدید برای این میدان ارایه داد؛ می‌گویند نقطه عطف اصفهان از آنجا بسته شده است.
میرمیران معتقد است: معماری که امروز در کشور داریم، شایسته‌ی مقام و منزلت تاریخی ما نیست. ما از گذشته در دو عرصه‌ی شعر و معماری بسیار موفق بوده‌ایم. در معماری جزو یکی از کشورهایی هستیم که بزرگترین میراث معماری و تاریخی را دارد. سه هزار سال معماری پیوسته داریم که تمام این سال‌ها جزو بهترین نمونه‌های معماری جهان بود؛ اما از اواخر دوره‌ی قاجار تا امروز، بیشترین مصرف‌کننده‌ی معماری کشورهای پیشرفته غربی شده و خود نتوانستیم سهم مهم و حتا کوچکی را در معماری معاصر جهان داشته باشیم.
او عوامل زیادی را دخیل دانسته و می‌گوید: معماری برخلاف شعر، به امکانات مالی محتاج است. باید کارفرما و صاحب کاری باشد که یک کار معماری به‌وجود آید؛ در ده - پانزده سال اخیر بارقه‌هایی به‌وجود آمده و وضعیت رو به بهبود است.
او تاکید دارد: میراث بزرگ معماری داریم و ضروری است به آن توجه کنیم. علاوه بر آن، باید به دستاوردهای معماری روز دنیا توجه داشته باشیم.
میرمیران در دیدار اعضای بخش هنرهای تجسمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) از کم‌رغبتی مردم نسبت به بافت‌های تاریخی می‌گوید. به گمان او بافت‌های تاریخی ایران، امروز به محل اسکان اقشار کم‌درآمد یا مهاجر تبدیل شده است و خانواده‌ی اصیل شهری هم یا به‌طور کامل از این بافت‌ها خارج شده‌اند یا در حال خارج شدن هستند.
بنابراین بافت‌های تاریخی روز به روز به ضرر اقشار قدیمی و باسابقه‌تر تغییر می‌کند. همین امر رانده شدن بیشتر مردم را از این بافت‌ها موجب می‌شود؛ در یک مقطع، بهای لازم را به بافت‌های تاریخی‌مان نداده و کار نکردیم که آن‌ها را شایسته‌ی زندگی امروز قرار دهیم. باید تحولی انجام می‌دادیم که بافت‌های تاریخی کشور بافت‌های مطلوبی باشد. درحالی‌که بافت‌های تاریخی در همه جای دنیا گران‌ترین مناطق است، اما مردم ما از این بافت‌ها فراری‌اند، چراکه کار لازم در به‌روز و به‌هنگام کردن بافت‌های تاریخی‌مان انجام نداده‌ایم.
مسابقه‌ی طراحی فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران در سال 1373 هنوز در خاطره‌ها جا دارد.
جایزه‌ی نخست و مقام اول این مسابقه به طراحی او - برج سه‌تایی بلندی که دروازه‌ی علم میانه‌ی آن جا داده شده بود ـ تعلق گرفت؛ اما هنوز هیچ‌کس نمی‌داند چرا طرح پنجم اجرا شد که البته هنوز نیمه‌کاره مانده است.
از همان روزهایی که ناراحتی در کلیه‌اش پیدا شد، دیگر میرمیران بدون عصا یا ویلچر راه نرفته است، اما تا وقتی به اتاق ساده و کوچک او در گوشه ساختمان شرکت پویا و پر رفت و آمدش نقش جهان - پارس نرفته باشی، باور نمی‌کنی که روی ویلچر می‌نشیند و ساعاتی طولانی را روی تخت می‌گذراند و چنین طرح‌هایی می‌آفریند.
مدیریت قاطع و حضور مستمر و با وسواسش در جلسات که این روزها در اتاق خودش تشکیل می‌شود، حاکی از این امر است.
خودش می‌گوید: آرزوی هر طراحی است که کاری که می‌کند ساخته شود، ‌اما متاسفانه در کشور، خیلی کارهای خوب روی کاغذ مانده است.
از حدود 15 سال پیش مسابقات معماری آغاز شده، امر پسندیده‌ای است که کارهای خوب با مسابقه انتخاب شوند؛ اما متاسفانه غالبا به نتایج آن وفادار نمی‌ماندند.
میرمیران اکنون مشاور مادر شهر بم است؛ طرح توسعه شاه‌چراغ روی میز کارش پهن است و بازسازی محوطه ارگ کریم‌خانی شیراز را در دست کار دارد.
فانتزی‌های جوان پویای دهه 40، اکنون اجرایی، ساده، بی‌پیرایه و موفق‌تر از پیش است. ساختمان کانون وکلای دادگستری مرکز، با اجرای نمای مسعود عربشاهی حکایت از آن دارد.
مدرس دانشگاه‌های علم و صنعت، هنر معماری تهران، همدان و شیراز، از تالیف و ترجمه‌ی کتاب‌های معماری گلایه دارد.
او می‌گوید: یکی از نقایصمان در ترجمه‌ی آثار معماری است. به آن تعداد که جامعه نیاز دارد ترجمه‌ای صورت نگرفته است؛ این نقیصه ناآشنایی دانشجویان و معماران را با مسائل روز و مهم دنیا در پی ‌دارد.
باید توجه داشته باشیم که اگر از معماری امروز جهان استفاده نکنیم، از قافله‌ی تمدن معماری عقب مانده‌ایم.
کسب 27 جایزه‌ی عموما نخست، تقدیر، لوح، نشان و مدال و تالیف حدود 10 مقاله در زمینه‌های مختلف معماری و نیز ده‌ها سخنرانی در دانشگاه‌ها و مجامع مهم و معتبر دنیا، این فارغ‌التحصیل ممتاز دانشگاه تهران را جزو برترین‌های معماری ایران کرده است.
به‌تازگی رییس جمهوری اسلامی ایران نشان درجه‌ی 1 هنری کشور را به وی اعطا کرد.

نمایش فیلم